Brojler to nie jest rasa kur, która pojawiła się w toku ewolucji tych zwierząt. To specjalnie stworzone przez człowieka, linie kur wyhodowane w oparciu o rasę White Rock. Stworzone, czyli wyprodukowane metodą krzyżowania ze sobą osobników o wybranych, pożądanych cechach, tak by zostały one odziedziczone przez ich potomstwo. Powstanie brojlerów wiąże się bezpośrednio z powstaniem chowu przemysłowego, zapoczątkowanego w USA na przełomie XIX i XX wieku i szybko rozwijającego się w latach dwudziestych i trzydziestych. Właśnie wtedy podjęto profesjonalne próby chowu kurcząt rzeźnych, które - zgodnie z amerykańskimi upodobaniami kulinarnymi - najczęściej trafiały na ruszt. Opiekanie kurczaków - ang. broil (przypiekać, opiekać, smażyć) - dało asumpt do powstania nazwy broiler (kurczak hodowany na mięso). 

Czym charakteryzuje się brojler

Od początku swojego istnienia kurczak określany mianem brojlera miał spełniać określone warunki, dyktowane przez rynek - a więc przez klientów, którym zależało na tym, żeby filety (piersi) z kurczaka były jak największe, a tuszki miały jasny kolor i były powleczone cienką, łatwą do przypieczenia skórą. Dla hodowców, lub raczej: producentów drobiu, od razu najważniejsze stały się względy ekonomiczne: chodziło o to, żeby uzyskać jak najwięcej mięsa, przy jak najmniejszym zużyciu paszy dla drobiu. 

Do hodowli brojlerów wykorzystuje się kurczaki tych ras, które szybko przybierają na wadze. Jednak w Polsce nie ma stad zarodowych kur, jedynie stada prarodzicielskie i rodzicielskie, z których pochodzą poszczególne linie towarowe takie jak: Ross 308, Ross 508, Ross 708, Ross PM3, Cobb 500, Hybro G+, Hybro PN+, Flex, F15 i JA57.

Kurczęta brojlery charakteryzują się m.in. takimi cechami jak:

• szybkie tempo wzrostu,
• szybkie dochodzenie do szczytu średniodobowych przyrostów masy ciała
• małe otłuszczenie
• duża wydajność rzeźna (stosunek procentowy wagi tuszy mięsnej z częściami wewnętrznymi do masy żywca)
• doskonałe umięśnienie klatki piersiowej i ud
• biała barwa upierzenia i biała lub żółta skóra

Jak hoduje się kurczaki brojlery?

Brojlery najczęściej pozyskuje się w ramach chowu przemysłowego, który często sprowadza się do stłoczenia kur w ogromnych hangarach, w warunkach urągających humanitarnemu traktowaniu zwierząt.  Choć dbanie o zdrowie i dobre samopoczucie na każdym etapie odchowu kur powoli staje się standardem – szczególnie w Europie Zachodniej - a warunki, w jakich przebywają zwierzęta przesądzają o wartościach odżywczych pozyskiwanego z nich mięsa, wciąż wiele hodowli przemysłowych nie spełnia elementarnych standardów.

Zgodnie z europejskimi normami, na jeden metr kwadratowy w hodowli przemysłowej przypada 19 zwierząt (do 10. dnia życia pisklęta brojlerów mogą przebywać w dużym zagęszczeniu - 40-50 szt/m²!). Skutkuje to tym, że nie mogą się one swobodnie przemieszczać. Szybko tuczone kurczaki brojlery (potrafią osiągnąć 2.6 kg w 42 dni) nabawiają się problemów z nogami (łamliwość kości) lub z sercem (zawał), nie potrafią przedostać się do wody i pożywienia. Jeśli chów odbywa się w otwartych halach, kurczaki nie mają się gdzie schować, dlatego latem, w przypadku kiepskiej wentylacji, umierają na skutek tzw. stresu cieplnego. 

Chów brojlerów trwa do 5-7 tygodnia ich życia, co jest związane z opłacalnością produkcji. Najintensywniejszym tempem wzrostu odznaczają się brojlery między 1. a 4. tygodniem życia, następnie wskaźnik ten stopniowo maleje.

Bardzo ważne w chowie brojlerów jest dobranie odpowiedniej paszy, dlatego warto postawić na paszę dla brojlerów tylko od zaufanych producentów.

Kurczak brojler zagrodowy

Rosnąca świadomość konsumentów sprawia, że coraz częściej rezygnują oni z kur z chowu przemysłowego i poszukują brojlerów hodowanych w ekologicznych warunkach. Czas chowu brojlera zagrodowego jest dłuższy niż w przypadku chowu przemysłowego i wynosi nie mniej niż 56 dni. Okres ten jest wypełniony dużą aktywnością kurczaka (ma on więcej przestrzeni niż tradycyjne kurczaki) i odżywianiem dobrej jakości mieszankami paszowymi oraz pszenicą, kukurydzą, pszenżytem, słonecznikiem, rzepakiem, a także grochem czy bobikiem. To tzw. chów ekstensywny, opierający się przede wszystkim na wykorzystywaniu warunków naturalnych, co oznacza, że kury wypasane są na dużych wybiegach i często żyją wespół z innymi zwierzętami gospodarskimi, w zaadaptowanych do tego celu pomieszczeniach. 

Mięso z brojlera zagrodowego ma cieńszą skórkę i mniej tłuszczu niż w przypadku kurczaka z chowu przemysłowego, jest dobrze umięśnione. 

Ile waży kura brojler?

Polski brojler oddawany do zakładu ubojowego waży średnio 2,44 kg. Cięższe brojlery trafiają do uboju np. w Hiszpanii (2,66 kg), na Cyprze (2,64 kg) oraz we Włoszech (2,60 kg). Z kolei najlżejsze brojlery w Europie produkowane są w Austrii (1,83 kg), w Portugalii (1,85 kg), w Czechach (1,90 kg) oraz w Szwecji (1,91 kg).

Czy brojler znosi jajka?

Brojlery są w stanie znosić jajka, ale te hodowane w trybie przemysłowym zwykle tego nie robią, ze względu na warunki bytowe i krótki czas życia. Z kolei brojlery zagrodowe, wolnożyjące dają jaja częściej, choć nie zmienia to faktu, że w obu przypadkach są to kury hodowane na mięso, w odróżnieniu od kur niosek, których celem jest wyłącznie składanie jaj.

Ile żyje brojler - jak długo rośnie brojler?

42 dni - to średni okres chowu polskiego brojlera, który należy do najdłuższych w Unii Europejskiej. Dla porównania, w Niemczech okres ten wynosi 30 dni, a w Czechach i Danii - 35. 

Najlepsza pasza dla brojlerów

Najlepsza pasza dla brojlerów zależy od wielu czynników, takich jak wiek kurcząt, docelowa waga, warunki hodowli i dostępność składników paszy. Poniżej przedstawiam ogólne zalecenia dotyczące składu paszy dla brojlerów:

1. Starter paszy - W pierwszych dwóch do trzech tygodniach życia brojlerów zaleca się stosowanie paszy starterowej o wysokiej zawartości białka (około 20-24%). Ta pasza powinna być łatwo strawna i zawierać niezbędne składniki odżywcze, takie jak aminokwasy, witaminy i minerały.
2. Grower paszy - Po okresie startera, brojlery przechodzą na paszę growerową. Ta pasza ma niższą zawartość białka (około 18-20%) i zapewnia odpowiednie składniki odżywcze, aby zapewnić prawidłowy wzrost i rozwój.
3. Finisher paszy -Kiedy brojlery zbliżają się do docelowej wagi rzeźnej, przechodzą na paszę finisherową. Ta pasza ma jeszcze niższą zawartość białka (około 16-18%) i jest skoncentrowana na dostarczaniu energii potrzebnej do osiągnięcia pożądanej wagi.
4. Pasza pełnoporcjowa - Można również stosować paszę pełnoporcjową, która jest odpowiednio zbilansowana pod względem składników odżywczych i dostarcza wszystkich niezbędnych składników w jednym produkcie. Takie pasze są wygodne w użyciu, jednak mogą być nieco droższe.

Ważne jest, aby skonsultować się z lokalnym specjalistą ds. żywienia zwierząt lub weterynarzem, aby dostosować skład paszy do indywidualnych potrzeb i warunków hodowli.

Podsumowanie - rozwój kurczaka brojlera

Aby kurczęta brojlery mogły osiągnąć pożądaną przez producenta masę ciała w jak najkrótszym czasie, potrzebują odpowiedniego żywienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie zwierząt, kurczęta powinny mieć stały dostęp do paszy dla kurcząt, albo być karmione w pewnych odstępach czasu, nie mogą też być pozbawione pokarmu dłużej niż 12 godzin przed przewidywaną godziną uboju.